QĐND - An ninh mạng thực sự đã trở
thành một cuộc chiến bảo vệ chủ quyền quốc gia và lợi ích dân tộc. Cuộc chiến
này đòi hỏi mỗi công dân sử dụng internet phải trở thành người lính chuyên
nghiệp để phòng, chống hữu hiệu các cuộc tấn công. Nói một cách hình ảnh, khi
internet đã trở nên thông dụng với mọi người, mọi nhà thì mỗi công dân đều giữ
trong tay một "chìa khóa" an ninh quốc gia. Vì vậy, cần phải phổ cập
những phương thức cơ bản về bảo đảm an ninh mạng đến mọi công dân...
Báo động đỏ
Việt Nam vừa kỷ niệm tròn 20 năm
internet vào Việt Nam. Đến nay, Việt Nam đứng vào hàng "cường quốc"
sử dụng internet, với 50,1 triệu người dùng, chiếm 53% dân số cả nước, một
trong số ít quốc gia mà số người dùng internet nhiều hơn số người không dùng.
Internet đã len lỏi vào mọi ngõ ngách của đời sống xã hội, trở thành nền tảng
kết nối mọi vấn đề.
Sự phát triển của công nghệ thông
tin, của internet góp phần rất quan trọng vào sự phát triển chung của đất nước,
nhưng nhìn một cách khách quan, công tác bảo đảm an ninh mạng của chúng ta còn
ở tình thế tương đối bị động. Trước hết là các cơ quan Nhà nước, doanh nghiệp
chưa có quy trình thao tác chuẩn để đối phó với các cuộc tấn công mạng. Cuộc
tấn công mạng nhằm vào Vietnam Airline ngày 29-7-2016 là một ví dụ. Hàng loạt
màn hình hiển thị thông tin chuyến bay tại sân bay Nội Bài, Tân Sơn Nhất cùng
hệ thống phát thanh của sân bay bất ngờ bị chèn nội dung kích động, xuyên tạc
về Biển Đông. Tại website của Hãng Hàng không Quốc gia Việt Nam, người dùng khi
truy cập vào nhận được thông báo website đã bị hack, nội dung trang chủ được
thay đổi hoàn toàn...
Theo Hiệp hội An toàn Thông tin Việt
Nam (VNISA) thì năm 2016, dù có sự nỗ lực rất lớn từ các cơ quan chức năng
nhưng tình hình an toàn thông tin của Việt Nam vẫn có nhiều diễn biến phức tạp,
vẫn xảy ra nhiều vụ tấn công có chủ đích vào hệ thống thông tin của tổ chức,
doanh nghiệp lớn, lượng mã độc phát tán vẫn còn nhiều. Cũng theo VNISA, chỉ
trong khoảng 3 tháng (từ tháng 8 đến tháng 11-2014), có đến 2.500 website của
các cơ quan Nhà nước bị tấn công, trung bình 20 vụ/ngày. Đây là con số công
khai và rõ ràng, đến nay thì tính chất, mức độ phức tạp của vấn đề còn tăng hơn
nữa. Theo TS Vũ Quốc Khánh, chuyên gia về an ninh mạng, thì qua các con số phản
ánh, có thể đánh giá tình hình an toàn thông tin tại Việt Nam đã được cải thiện
nhiều, thể hiện qua Chỉ số an toàn thông tin của Việt Nam tăng lên và có xu
hướng tăng bền vững. Tuy nhiên, các chuyên gia trong hội thảo Ngày An toàn
thông tin Việt Nam năm 2016 về “Kỷ nguyên mới của chiến tranh mạng” nhận định Việt
Nam vẫn là một điểm nóng về tấn công mạng. Để môi trường an toàn thông tin tại
Việt Nam được phát triển bền vững, lành mạnh hơn nữa, các cơ quan quản lý Nhà
nước, các tổ chức và mỗi công dân cần phải nâng cao nhận thức chung và thống
nhất hợp tác trong xử lý các tình huống về an toàn thông tin. Bên cạnh đó, cần
xây dựng cơ chế phối hợp và chia sẻ thông tin giữa các cơ quan, tổ chức và có
sự điều phối chung của Nhà nước, trong đó, lấy con người làm nguồn lực chính,
phát triển công nghệ an toàn thông tin phù hợp với đặc thù Việt Nam, đẩy mạnh
các hoạt động khuyến khích cộng đồng tham gia vào lĩnh vực hoạt động này.
Người dùng internet ở Việt Nam nhìn
chung ý thức tự bảo vệ chưa cao. Một ví dụ đơn giản là mọi người thường thoải
mái cài đặt phần mềm từ internet mà không quan tâm đến nguồn gốc của phần mềm
đó. Trong khi một khảo sát của BKAV cho thấy, có tới 70% kết quả tìm kiếm những
phần mềm phổ biến khi tìm kiếm trên internet là chứa mã độc.
Coi trọng quản lý tên miền tại Việt
Nam
Internet là "con dao hai lưỡi".
Nhận thức chung trên toàn thế giới đều khẳng định điều này. Không thể phủ nhận
lợi ích to lớn của internet nhưng mặt trái của internet tác động, ảnh hưởng
nghiêm trọng đến đời sống con người, chủ quyền và lợi ích của mỗi quốc gia, dân
tộc. Các thế lực thù địch với Việt Nam xác định internet là "công cụ số
1" để tung tin độc hại, xuyên tạc, hạ thấp uy tín cá nhân và tổ chức, gây
nghi ngờ, mất đoàn kết nội bộ, khoét sâu vào những yếu kém, làm mất lòng tin
của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước. Những chiêu trò trên internet nhiều khi
rất đơn giản, như việc xây dựng các website có máy chủ đặt ở nước ngoài, lấy
tên miền định danh trùng với tên các đồng chí lãnh đạo cấp cao Việt Nam...
nhưng vì thiếu kỹ năng an toàn thông tin, khá nhiều người dùng internet ở Việt
Nam tưởng đó là website của các đồng chí lãnh đạo, dẫn tới bị những thông tin
trên đó "dắt mũi", "ám thị".
Những thông tin nêu trên cho thấy,
việc tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của người sử dụng internet và
của cộng đồng phải là giải pháp cơ bản, thường xuyên, liên tục, lâu dài và đóng
vai trò chủ đạo; để người dùng internet Việt Nam từng bước thích ứng tích cực
với môi trường mạng, biết sàng lọc thông tin xấu, tiếp nhận thông tin hữu ích,
biến internet thực sự là công cụ kỳ diệu trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Nhận diện tên miền là một kỹ năng đơn
giản nhưng lại rất quan trọng, rất cần thiết để người dùng internet ở Việt Nam
có thể phân biệt đâu là website đáng tin cậy, đâu là website giả mạo, không
đáng tin. Tên miền là đường dẫn tới các địa chỉ trên internet, được xem như
"số nhà", "định danh" trên internet. Thông qua tên miền, có
thể nhận dạng được về thông tin trên mạng. Đăng ký, sử dụng tên miền đã và đang
trở thành yếu tố quyết định trong việc giúp người sử dụng internet nhận thức,
xác định nguồn thông tin tốt, tránh tiếp cận nguồn thông tin xấu. Ví dụ, các
thế lực chống phá Việt Nam không dám đăng ký, sử dụng tên miền quốc gia Việt
Nam có đuôi ".vn". Những trang mạng giả mạo tên các đồng chí lãnh đạo
cấp cao Việt Nam đều sử dụng tên miền quốc tế như: ".com",
".net", ".org"... Trong trường hợp này, nếu nắm rõ tên miền
quốc gia Việt Nam ".vn" chính là tên cấp cao nhất (ccTLD), đã được tổ
chức quản lý tên và số cấp cao nhất toàn cầu (ICANN) chuyển giao cho Việt Nam
quản lý, thì người sử dụng internet sẽ biết ngay những website giả mạo do các
trang mạng này sử dụng tên miền quốc tế với các thông tin định danh không xác
thực. Trong quy định về quản lý, sử dụng tài nguyên internet tại Việt Nam nêu
rõ: "Báo điện tử, trang thông tin điện tử hoặc cổng thông tin điện tử của
các cơ quan Đảng, Nhà nước phải sử dụng ít nhất 01 tên miền ".vn" và
lưu giữ thông tin tại hệ thống máy chủ có địa chỉ IP ở Việt Nam (khoản 3, Điều
7, Thông tư số 24/2015/TT-BTTTT, ngày 18-8-2015 của Bộ Thông tin và Truyền
thông).
Các nguồn tin chính thức, đặc biệt là
tin tức chính trị, pháp luật của Việt Nam do các cơ quan ngôn luận chính thức
của Đảng, Nhà nước cung cấp sẽ sử dụng tên miền ".vn" với các thông
tin định danh xác thực. Xác định tên miền ".vn" là thông số rất quan
trọng đối với hoạt động internet. Việc quản lý tên miền ".vn" vừa là
công cụ phục vụ cho quản lý, vừa là yếu tố thúc đẩy phát triển internet tại
Việt Nam. Đối với người sử dụng internet ở Việt Nam, khi đọc những thông tin
chính trị, pháp luật nhạy cảm, cần tỉnh táo lựa chọn, truy cập những website có
tên miền ".vn" để được tiếp cận nguồn thông tin chính thức, đáng tin
cậy.
Trả lời chất vấn trên diễn đàn Quốc
hội ngày 17-11 vừa qua, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Trương Minh Tuấn
cho biết thời gian qua, cơ quan chức năng của bộ phối hợp với
mạng YouTube đã gỡ bỏ hơn 5.000 clip có nội dung xấu độc, một con số
thể hiện nỗ lực lớn trong công tác quản lý Nhà nước trên internet. Tuy nhiên,
các website, trang mạng xã hội, blog phản động có rất nhiều mưu mô để
"vượt tường lửa" hay vượt qua các phương thức kiểm duyệt thông qua
nhà mạng. Một website, blog hay clip này bị chặn thì chúng lập tức lập ra những
website, blog khác. Thực tế này càng cho thấy, giải pháp tuyên truyền, giáo dục
nhận thức và kỹ năng, để mỗi công dân trở thành một người dùng internet thông
minh, có "sức đề kháng" và khả năng phân biệt thông tin chính thống
với thông tin giả mạo, xuyên tạc là giải pháp cơ bản, quan trọng. Mỗi công dân
hiện đang giữ một "chìa khóa" an ninh mạng của quốc gia, vì chủ quyền
và lợi ích quốc gia, dân tộc, nhất định chúng ta phải kiên trì xây
dựng mỗi công dân trở thành một chiến sĩ trên mặt trận bảo
đảm an ninh mạng.
Để thoát khỏi sự phụ thuộc mạng xã
hội nước ngoài
Cũng trong phiên trả lời chất vấn
trên diễn đàn Quốc hội ngày 17-11, Bộ trưởng Trương Minh Tuấn đề cập một
thực tế là người dân Việt Nam ngày càng phụ thuộc vào mạng xã
hội nước ngoài. Đây là vấn đề toàn cầu mà nhiều nước quan tâm, không chỉ
riêng Việt Nam. Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp công nghệ thông tin Việt
Nam có tham vọng xây dựng mạng xã hội cạnh
tranh với Facebook hay công cụ tìm kiếm cạnh tranh Google,
nhưng do tiềm lực tài chính có hạn nên gặp nhiều trở ngại.
Thiết kế và xây dựng mạng xã hội
riêng là một chính sách mà các nước lớn như Nga, Trung Quốc đang tiến hành.
Theo đó, Chính phủ Nga, Trung Quốc đã dùng một số biện pháp ngăn chặn và hạn
chế việc sử dụng mạng xã hội từ nước ngoài, đồng thời khuyến khích và tạo điều
kiện tối đa để công dân sử dụng mạng xã hội do doanh nghiệp trong nước cung cấp.
Mạng Vkontakte ở Nga hoặc WeChat, Sina Weibo của Trung Quốc
khá phổ biến với người dùng mỗi nước. Chính sách này mang lại nhiều lợi ích,
không chỉ giúp bảo vệ chủ quyền, lợi ích quốc gia, dễ dàng kiểm soát các luồng
thông tin mà còn tạo điều kiện cho ngành dịch vụ và công nghệ thông tin trong
nước phát triển. Việt Nam là một quốc gia hiện có 50,1 triệu người sử dụng
internet và con số này tiếp tục tăng. Những hạn chế khi người dân phụ thuộc vào
mạng xã hội của nước ngoài, tình trạng lộ lọt bí mật quốc gia, hoạt động phá
hoại của các phần tử, thế lực thù địch cũng như mức độ trốn thuế và thiếu hợp
tác của các tập đoàn công nghệ toàn cầu thúc đẩy chúng ta nên xây dựng mạng xã
hội của Việt Nam. Để doanh nghiệp Việt Nam phát triển mạng xã hội cạnh
tranh toàn cầu thì chính sách phải đồng bộ, ưu tiên giảm thuế, phí, phát
triển nội dung số để hình thành hệ sinh thái số lớn mạnh. Công việc này,
như Bộ trưởng Trương Minh Tuấn khẳng định, cần có sự chung tay của 4 nhà: Nhà
cung cấp hạ tầng viễn thông-nhà mạng xã hội-nhà quảng cáo và nhà phát triển nội
dung trong nước thì mới hy vọng xây dựng hệ thống sinh thái số Việt Nam.
Theo báo điện
tử VTV.vn, mạng xã hội Zalo của Việt Nam vừa kỷ niệm 10 năm
ra đời và hiện nay đã có hơn 80 triệu người dùng trên toàn thế giới. Nếu so với
"đế chế" Facebook có hơn 1,5 tỷ người dùng trên toàn thế
giới thì rõ ràng Zalo còn là một mạng xã hội nhỏ bé. Nhưng thành công
bước đầu của Zalo, cũng như thành công của Viettel khi đầu tư ra nước
ngoài là những tín hiệu cho thấy, các doanh nghiệp công nghệ thông tin của
chúng ta hoàn toàn có thể bước ra biển lớn thành công.
Đó cũng là tín hiệu để mỗi công dân
Việt Nam tự tin xây dựng một "thế trận chiến tranh nhân dân trên
mạng" - một vấn đề có ý nghĩa sống còn để giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc Việt
Nam trong thời đại Cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay.
NGUYỄN HỒNG
No comments:
Post a Comment