KINH NGHIỆM NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG “TỔ TƯ VẤN TÂM LÝ, PHÁP LÝ” Ở TRUNG ĐOÀN 3, SƯ ĐOÀN 9

Đại úy Nguyễn Văn Hiếu

TLTH,Trung đoàn 3

Thời gian qua, Đảng ủy, chỉ huy Trung đoàn 3, Sư đoàn 9 đã vận dụng nhiều hình thức, biện pháp thiết thực, trong đó, việc thành lập và tổ chức hoạt động của “Tổ tư vấn tâm lý, pháp lý” là hình thức, biện pháp hiệu quả nhất, giúp cấp ủy, chỉ huy các cấp nắm chắc tình hình tư tưởng, nhận thức pháp luật, kỷ luật, kỹ năng sống của bộ đội... từ đó, đề ra chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo có hiệu quả, góp phần tạo sự thống nhất về tư tưởng và hành động, giảm thiểu vi phạm kỷ luật, giữ vững ổn định đơn vị.

Là đơn vị đủ quân, làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu nên Đảng ủy, chỉ huy Trung đoàn yêu cầu các cơ quan, đơn vị xác định nội dung hoạt động của “Tổ tư vấn tâm lý - pháp lý” phải khoa học, thiết thực, vừa phù hợp với đặc điểm, nhiệm vụ, vừa đáp ứng nhu cầu tâm, sinh lý của bộ đội. Nội dung hoạt động của Tổ tư vấn phải giúp cho bộ đội hiểu rõ những vấn đề cơ bản của pháp luật Nhà nước, điều lệnh, điều lệ Quân đội; quyền và nghĩa vụ quân nhân trong quan hệ pháp luật cụ thể, nảy sinh trong hoạt động quân sự và trong đời sống xã hội; giải đáp những vấn đề về sức khỏe, hạnh phúc gia đình, tuổi trẻ, tình yêu và cuộc sống… Đây chính là cơ sở để định hướng tư tưởng, hành vi ứng xử của các quân nhân theo khuôn khổ pháp luật, điều lệnh, điều lệ Quân đội và quy tắc đạo đức; đồng thời, giúp hòa giải và giải quyết các mâu thuẫn nảy sinh trong đơn vị, xây dựng môi trường tập thể lành mạnh, đoàn kết, giúp đỡ nhau cùng hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Để mô hình hoạt động có hiệu quả, Đảng ủy, chỉ huy Trung đoàn đã ban hành quy chế hoạt động; quy định hình thức, tổ chức, phương pháp hoạt động và hướng dẫn đăng ký hệ thống văn bản, sổ sách... Gắn hoạt động của “Tổ tư vấn tâm lý, pháp lý” với công tác giáo dục chính trị, định hướng tư tưởng, duy trì nghiêm các chế độ, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho các đối tượng. Đến nay, Trung đoàn đã thành lập 27 “Tổ tư vấn tâm lý, pháp lý” ở các cấp và đi vào hoạt động có nền nếp; hằng năm tổ chức tư vấn cho hàng trăm lượt CB,CS trong đơn vị với những nội dung thiết thực, hiệu quả. Qua quá trình thực hiện, Tổ tư vấn đã kịp thời tham mưu cho cấp ủy, cán bộ chủ trì các cấp nắm vững tình hình tư tưởng và chấp hành kỷ luật của bộ đội, kịp thời động viên những trường hợp có biểu hiện không an tâm công tác, giúp đỡ những quân nhân có hoàn cảnh khó khăn; đồng thời, tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho CB,CS về kinh tế – xã hội, quân sự, quốc phòng… Vì thế, những năm qua, tình hình tư tưởng, kỷ luật của bộ đội có chuyển biến tích cực; nội bộ đơn vị đoàn kết, thống nhất, quan hệ cán bộ với chiến sĩ, cấp trên với cấp dưới, quân với dân được giải quyết hài hòa; những biểu hiện không đúng được phát hiện và khắc phục triệt để.

Tuy nhiên, trong tổ chức hoạt động của “Tổ tư vấn tâm lý, pháp lý” vẫn còn tồn tại một số hạn chế khuyết điểm đó là: Nội dung tư vấn thiếu trọng tâm, trọng điểm; hình thức, phương pháp tư vấn chưa phong phú, đa dạng dẫn tới chất lượng tư vấn không cao. Việc cập nhật, đăng ký, duy trì nền nếp hoạt động của tổ tư vấn  có thời điểm còn hạn chế. Trình độ, kiến thức, năng lực, kỹ năng tư vấn của một số thành viên tổ tư vấn chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Một số cán bộ, chiến sĩ thiếu hiểu biết về pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội, quy định của đơn vị dẫn tới vi phạm phải xử lý.

Nguyên nhân của những hạn chế, khuyết điểm trên là do công tác lãnh đạo, chỉ đạo triển khai, tổ chức hoạt động của tổ tư vấn tâm lý, pháp lý có thời điểm chưa được chú trọng; kiểm tra chưa thường xuyên, thiếu sâu sát; chấn chỉnh chưa kiên quyết, kịp thời. Nhận thức của một số cấp ủy, chi bộ, chỉ huy, cán bộ chủ trì về vị trí, ý nghĩa, vai trò của hoạt động tổ tư vấn có thời điểm còn hạn chế. Hình thức tư vấn chưa thực sự đa dạng, lôi cuốn cán bộ, chiến sĩ; đôi lúc còn rập khuôn, cứng nhắc. Công tác hướng dẫn, kiểm tra, chấn chỉnh hoạt động tổ tư vấn của cơ quan đối với đơn vị chưa thường xuyên, kiên quyết. Một số cán bộ, chiến sĩ sống khép kín, ngại trình bày tâm tư, nguyện vọng, khó khăn, vướng mắc với chỉ huy đơn vị và thành viên tổ tư vấn, dẫn tới hoạt động tư vấn diễn ra thụ động, chưa kịp thời, kém hiệu quả.

Từ kết quả tổ chức hoạt động của “Tổ tư vấn tâm lý, pháp lý” ở Trung đoàn 3, Sư đoàn 9 thời gian qua, rút ra một số kinh nghiệm sau:

Một là, lãnh đạo, chỉ huy đơn vị phải nhận thức đúng tầm quan trọng của “Tổ tư vấn tâm lý, pháp lý” trong định hướng tư tưởng, nâng cao hiệu quả quản lý kỷ luật. Theo đó, phải coi hoạt động của Tổ tư vấn là một trong những nhiệm vụ quan trọng của công tác tư tưởng, nội dung lãnh đạo của cấp ủy, kế hoạch công tác của người chỉ huy và các tổ chức quần chúng. Mặt khác, phải tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, xác định rõ cơ cấu, tổ chức, quy chế và nội dung, phương pháp hoạt động; chăm lo xây dựng, bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng tư vấn, phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, phương pháp, tác phong công tác của cán bộ tư vấn; thường xuyên cung cấp thông tin cũng như tạo mọi điều kiện thuận lợi để Tổ tư vấn thực hiện nhiệm vụ. Trong quá trình hoạt động, cấp ủy, chỉ huy các đơn vị phải thường xuyên kiểm tra, nắm vững thực trạng và hiệu quả hoạt động; chấn chỉnh những biểu hiện không đúng, hiệu quả thấp, bảo đảm cho Tổ tư vấn thật sự có uy tín, là chỗ dựa tinh thần để CB,CS thổ lộ tâm tư, tình cảm, từ đó đưa ra các giải pháp khắc phục, không để những sự việc đáng tiếc xảy ra.

Hai là, phải làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục để các thành viên Tổ tư vấn phát huy vai trò, trách nhiệm trong quá trình hoạt động. Đây là việc làm rất quan trọng để các thành viên của Tổ tư vấn nhận thức rõ vị trí, ý nghĩa của công tác tư vấn; đề cao tinh thần trách nhiệm, tích cực học tập, nâng cao trình độ về mọi mặt, nhất là kiến thức pháp luật, kỷ luật, tình hình kinh tế, văn hóa, xã hội, dân tộc, tôn giáo. Đồng thời, phải nâng cao kỹ năng tư vấn, đặc biệt là kiến thức về tâm lý học, giáo dục học, biết kiên nhẫn lắng nghe ý kiến của người được tư vấn một cách chân thành; khắc phục biểu hiện mệnh lệnh, hành chính cứng nhắc, thiếu sự mềm dẻo, linh hoạt. Cán bộ làm nhiệm vụ tư vấn pháp lý phải tôn trọng và giữ bí mật thông tin nếu người được tư vấn yêu cầu và cũng phải biết phản hồi để hiểu chính xác thông tin, từ đó có hướng tư vấn và giúp đỡ người được tư vấn. Trong quá trình hoạt động, thành viên của Tổ tư vấn phải “khéo” đưa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước vào tư tưởng, đời sống sinh hoạt, công tác của cán bộ, chiến sĩ một cách tự nhiên để định hướng hành vi ứng xử đúng đắn. Ngoài ra, đơn vị phải đẩy mạnh tuyên truyền cho cán bộ, chiến sĩ hiểu được ý nghĩa, nội dung hoạt động của Tổ tư vấn để họ mạnh dạn tìm đến và bày tỏ với Tổ tư vấn những vấn đề còn vướng mắc, khó giải quyết trong cuộc sống, tình cảm, công việc và gia đình…

Ba là, thường xuyên kiện toàn các Tổ tư vấn theo đúng hướng dẫn, đồng thời nâng cao chất lượng các thành viên tổ tư vấn, để nâng cao hiệu quả hoạt động. Các thành viên Tổ tư vấn được lựa chọn phải là những đồng chí thực sự gương mẫu về đạo đức, lối sống; thực hiện nói đi đôi với làm, tuyên truyền, tư vấn gắn với hành động cụ thể trong thực tiễn. Để Tổ tư vấn hoạt động có hiệu quả, thực sự là chỗ dựa tin cậy cho cán bộ, chiến sĩ mạnh dạn bộc lộ tâm tư, nguyện vọng của mình thì thành viên của Tổ phải là những người có uy tín trong tập thể; từ lời nói đến hành động phải có sự cảm hóa cao. Cần tránh tình trạng thành lập cho đủ thành phần Tổ tư vấn, không chú ý tiêu chuẩn thành viên, làm cho cán bộ, chiến sĩ mất lòng tin, dẫn đến hiệu quả hoạt động không cao, thậm chí còn phản tác dụng. Do đối tượng tư vấn chủ yếu là chiến sĩ, nên thành viên của Tổ tư vấn ngoài cán bộ chính trị, quân sự cần có thêm các đồng chí là HSQ, chiến sĩ, những đồng chí có tuổi đời cao, có trình độ, kinh nghiệm thực tiễn trong cuộc sống, trong giao tiếp, ứng xử... vì các đồng chí là những người trực tiếp cùng ăn, cùng ở, cùng thực hiện nhiệm vụ với bộ đội, nên việc nắm bắt tình hình diễn biến tư tưởng, tâm tư, nguyện vọng sẽ thuận lợi hơn và tiến hành tư vấn kịp thời hơn, do vậy sẽ góp phần nâng cao hiệu quả của tổ tư vấn.

Bốn là, thường xuyên trao đổi, rút kinh nghiệm và kiểm tra hoạt động của các Tổ tư vấn. Hằng tuần, các đơn vị nên tổ chức rút kinh nghiệm trong Tổ; hằng tháng, tổ chức sinh hoạt để trao đổi kinh nghiệm, xác định những việc cần làm và cần tránh trong quá trình tư vấn; đề xuất những cách làm hay, mô hình hoạt động có hiệu quả để học hỏi lẫn nhau. Trong quá trình trao đổi, rút kinh nghiệm, nên có sự tham gia của lãnh đạo, chỉ huy đơn vị để định hướng hoạt động, đề xuất những chủ trương, biện pháp thực hiện trong thời gian tiếp theo; đồng thời, tạo không khí thân tình, gần gũi giữa chỉ huy và thành viên của Tổ tư vấn để mọi người bộc bạch hết những khó khăn, kinh nghiệm trong quá trình hoạt động. Cùng với đó, các đơn vị phải có kế hoạch kiểm tra và chấn chỉnh kịp thời những Tổ tư vấn hoạt động không hiệu quả, tìm ra nguyên nhân và phương hướng khắc phục; duy trì nghiêm chế độ báo cáo kết quả và tình trạng hoạt động của Tổ tư vấn hằng tuần; kết hợp chặt chẽ giữa hoạt động của các Tổ tư vấn với các tổ chức quần chúng, hội đồng quân nhân, tổ 3 người… để giúp người chỉ huy nắm bắt tình hình tư tưởng của cán bộ, chiến sĩ được kịp thời, đầy đủ, tránh tình trạng ngồi chờ, thụ động.

Năm là, kết hợp phát huy hiệu quả hoạt động của "tổ tư vấn tâm lý, pháp lý" với duy trì chặt chẽ các chế độ, nền nếp xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật và công tác quản lý chính trị nội bộ, không để các mặt trái của nền kinh tế thị trường, những tiêu cực, tệ nạn xã hội tác động thẩm thấu vào đơn vị.

Trên đây là những kinh nghiệm trong hoạt động của “Tổ tư vấn tâm lý, pháp lý” ở Trung đoàn 3 đã được thực tiễn kiểm nghiệm. Phát huy hiệu quả hoạt động của "Tổ tư vấn tâm lý, pháp lý" là một trong những nội dung, biện pháp quan trọng để làm tốt công tác tư tưởng trong quản lý bộ đội ở đơn vị cơ sở; góp phần giữ nghiêm kỷ luật, đảm bảo cho đơn vị hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao./.